بیمه عیوب اساسی و پنهان ساختمان چیست و چه مواردی را پوشش می دهد؟

تضمین کیفیت و ایمنی ساخت و ساز در صنعت ساختمان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در حال حاضر خطرات متعددی سلامت اسکلت سازه، سقف، ستون ها، زیرسازی و بخش های مختلف ساختمان را بنا به دلایل مختلف تهدید می کند. از جمله آن ها می توان به اجرای نادرست پروژه های ساختمانی، استفاده از مصالح فاقد ویژگی‌های مطلوب و عدم طراحی درست سازه اشاره کرد. به همین دلیل لازم است تمهیدات لازم قبل از صدور گواهی پایان کار برای اطمینان از کیفیت اجرای پروژه در نظر گرفته شود. بهره برداران باید بدانند منظور از بیمه عیوب پنهان ساختمان چیست و چه اهمیتی دارد؟

بر اساس ماده 30 قانون برنامه چهارم توسعه در ایران، صدور گواهی پایان کار منوط به صدور بیمه نامه عیوب اساسی و پنهان است (که با نام بیمه تضمین کیفیت ساختمان نیز شناخته می شود). به همین دلیل، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران، از سال 1387 اقدام به طراحی بیمه نامه جدید و ابلاغ آن به شرکت های تحت نظارت خود کرده است. آشنایی با پوشش بیمه عیوب اساسی ساختمان و ضرورت صدور آن برای متقاضیان و مالکان، می تواند نقش ارزنده ای در تبیین اهمیت آن داشته باشد. در این مقاله سوالات اساسی کاربران و مالکان، در مورد نقش شرکت های بیمه در ارتقای کیفیت ساختمان و جبران خسارات ناشی از بروز حوادث در بازه زمانی تحت پوشش بیمه نامه داده خواهد شد. 

اهمیت بیمه عیوب پنهان ساختمان چیست

دارا بودن پوشش بیمه عیوب اساسی ساختمان نقش ارزنده ای در رعایت حقوق مصرف کننده نهایی و ارتقای کیفیت ساختمان دارد. خریداران واحدهای مسکونی و شهروندان محترم نیز با اطمینان بیشتری از خدمات شرکت های فعال در این صنعت استفاده خواهند کرد. 

این بیمه نامه در ابتدای شروع پروژه های ساختمانی خرید و صادر می شود. پس از آن، بر کلیه مراحل ساخت و فرآیندهای مرتبط با آن، توسط مهندسان شرکت بیمه گر نظارت خواهد شد. اگر هرگونه خسارتی در اثر بروز حوادث تحت پوشش بیمه نامه (پس از آغاز بهره برداری از پروژه)، بر بیمه شده یا ذی نفعان تحمیل شود، هزینه آن توسط شرکت بیمه گر با توجه به مفاد تفاهم بین طرفین پرداخت خواهد شد. 

پوشش های بیمه عیوب پنهان ساختمان چیست

بهتر است در این مورد با کارشناس بیمه مشورت کنید. اما به طور کلی، مهم ترین تعهدات شرکت بیمه گر برای جبران خسارت و پوشش بیمه عیوب اساسی ساختمان به شرح زیر است:

• ویران شدن کل ساختمان پس از بهره برداری و صدور بیمه نامه کیفیت (تا سقف حداکثر 10 سال)
• خراب شدن بخشی از ساختمان در بازه زمانی مندرج در بیمه نامه
• ویرانی یک یا چند بخش سازه اصلی ساختمان (مانند پی، سقف، اسکلت و سفت کاری)
• از بین رفتن نمای ساختمان پس از بهره برداری (در بازه زمانی مندرج در بیمه نامه)
• هزینه پاک سازی محل آسیب دیده ساختمان و برداشت ضایعات از محل خرابی
• خراب شدن تاسیسات برقی، مکانیکی، آسانسورها و ... (تا 3 سال پس از صدور بیمه نامه)
• خراب شدن عایق ها
• هزینه های لازم برای پیشگیری از افزایش ویرانی و کاهش خسارات

هر یک از خسارات تحت پوشش بیمه تضمین کیفیت ساختمان برای بازه زمانی خاصی (که در بیمه نامه درج شده است)، تحت پوشش قرار خواهد گرفت. این بازه می تواند 3 ساله تا 5 ساله از زمان صدور بیمه نامه باشد و حداکثر تا 10 سال خسارت های وارده به ساختمان را پس از بروز حادثه تحت پوشش قرار دهد. 

استثنائات بیمه عیوب پنهان ساختمان چیست

اگر خسارت به صورت عمدی به ساختمان وارد شده باشد، بیمه گزار یا ذی نفع در استفاده از خدمات شرکت بیمه با محدودیت مواجه خواهد شد. علاوه بر این، موارد زیر تحت پوشش بیمه عیوب اساسی ساختمان قرار ندارد:

• حوادث طبیعی

اگر خسارت وارد شده به ساختمان ناشی از بروز بلایای طبیعی باشد، ممکن است شرکت بیمه گر خسارتی در قبال آسیب های وارده به مالکان ساختمان پرداخت نکند. البته در برخی از موارد ممکن است خسارات ناشی از حوادثی مانند سیل، زلزله یا طوفان تحت پوشش بیمه عیوب اساسی ساختمان قرار گیرد. 

• خسارت ناشی از ساختمان های مجاور

گود برداری در زمین های مجاور، نشت آب یا فاضلاب و به طور کلی فعالیت هایی که در مجاورت ساختمان انجام می شود، در صورتی که باعث بروز خسارت و ویرانی بخش یا کل ساختمان شود، تحت پوشش بیمه کیفیت ساختمان قرار نمی گیرد. 

• افزودن بخشی به ساختمان

اگر بیمه گزار یا ذی نفع پس از بهره برداری از ساختمان، بخش هایی به آن اضافه کند، یا تعمیرات و تغییراتی در آن ایجاد کند، در صورت بروز حادثه، خسارات ناشی از این اقدامات تحت پوشش بیمه نامه قرار نمی گیرد. 

سایر مواردی که خارج از تعهدات پوشش بیمه عیوب اساسی ساختمان قرار دارند عبارت است از:

• خسارات جزئی و ترک خوردگی های متعارف
• خسارات غیر اساسی و منحصر به نازک کاری
• خسارات ناشی از عدم النفع
• ...

نحوه صدور بیمه عیوب پنهان ساختمان چیست؟

در ابتدای اجرای پروژه های ساختمانی بیمه گزار باید فرم مربوط به مشخصات طرح را پر کند. در این فرم اطلاعاتی مانند قیمت تمام شده اجرای پروژه ساختمانی، تاریخ به پایان رسیدن کار و زمان شروع بهره برداری از پروژه به نماینده شرکت بیمه گر ارائه می شود. 

پس از آن، حق بیمه برای استفاده از مزایای پوشش بیمه عیوب اساسی ساختمان (با توجه به هزینه ساخت) و نظر کارشناسی محاسبه می شود. در ادامه نیز پس از حصول توافق بین طرفین لازم است کلیه اطلاعات فنی و نقشه های موجود در اختیار شرکت بیمه قرار داده شود. 

• فرایند ساخت و ساز

بیمه گزاران (در طول فرآیند ساخت پروژه)، به طور مستمر شاهد نظارت مهندس تعیین شده توسط شرکت بیمه گر تا مراحل پایانی کار خواهند بود. حق بیمه در مراحل پایانی ممکن است تعدیل شده و متناسب با سرمایه نهایی و هزینه واقعی ساخت محاسبه شود.

زمان آغاز تعهدات بیمه عیوب پنهان ساختمان چیست؟

پس از شروع به بهره برداری از پروژه، تعهدات شرکت بیمه گر برای پرداخت خسارت (ناشی از خسارات مندرج در متن بیمه نامه) آغاز خواهد شد. بهره برداران پس از دریافت پایان کار و در صورت بروز حوادث تحت پوشش می توانند از خدمات شرکت بیمه استفاده کنند.

جمع بندی

مالکان و ذی نفعان واحدهای مسکونی و پروژه های ساختمانی می توانند در صورت بروز حوادث تحت پوشش بیمه نامه از خسارات شرکت بیمه برای جبران خسارت استفاده کنند. بر اساس قانون مصوب در برنامه چهارم توسعه که در سال 1387 مطرح شد، برای اولین بار بیمه مرکزی طرحی را به شرکت های بیمه ابلاغ کرد. تا امکان افزایش کیفیت ساختمان و رضایت مندی مشتریان را فراهم کند. ممکن است برای مشتریان سوال باشد: مزایای بیمه عیوب پنهان ساختمان چیست و چه مدارکی برای دریافت خسارت لازم است؟ 

مزیت اصلی این بیمه نامه تضمین کیفیت ساختمان و جبران خسارات ناشی از نقص در طراحی و اجرای پروژه (یا استفاده احتمالی از مصالح نادرست و فاقد کیفیت) است. در این شرایط، مالکان و ذی نفعان با توجه به سرمایه قطعی و نهایی بیمه نامه، می توانند از پوشش بیمه عیوب اساسی ساختمان، پس از بروز حادثه منجر به آسیب جزئی یا کلی، در بازه زمانی مندرج در متن قرارداد استفاده نمایید.